Kariyer Planlama Döngüsü

Kariyer planlama bireyin yaşamı boyunca işiyle ilgili hedeflerinin, planlarının, görevlerinin ve pozisyonlarının planlandığı bir süreçtir. Bu süreç, sürekliliği olan ve çalışma yaşamınız boyunca devam eden bir döngüyü içerir. Bireysel kariyer planlama döngüsünde dikkat edilmesi gereken aşamalar şunlardır:

1) Kişisel Özelliklerini Tanı (Öz Farkındalık):

Kendi kariyer yolunuzu çizerken, ilk olarak yapmanız gereken kişisel özelliklerinizi analiz etmektir. Değerleriniz, ilgi alanlarınız ve kişilik özellikleriniz hakkında bilgi sahibi olmak ve bu özellikler doğrultusunda kariyer yolunuzu belirlemek size mutlu olacağınız iş yaşamını getirir.

Değerler: Kendiniz için önemli gördüğünüz değerleri saptamaya çalışın. Kendinizi analiz ederken genel değerleri (başarı, özgürlük, mutluluk, eşitlik kendine saygı vb.) ve çalışma hayatıyla ilgili değerleri (yüksek ücret, iş güvenliği, seyahat etmek, yaratıcılık, başkalarına yardımcı olmak, kendi başına ya da az kişiyle çalışmak, stresli bir işte çalışmak vb.) ayrı ayrı saptayabilirsiniz. Son olarak belirlediğiniz değerlere uygun olan bir işten nasıl sonuçlar (statü, para, saygı, güç, esnek saatler, kendini gerçekleştirme, bağımsızlık vb. ) beklediğinizi belirleyin.

İlgi Alanları: Kendinizi değerlendirirken ne yapmaktan hoşlandığınızın, hangi aktiviteleri yapmaktan keyif aldığınızın farkında olmak çok önemlidir. Çünkü ilgi alanlarınız, hangi mesleğe daha yatkın olduğunuzu gösterir. Kariyer amaçlı ilgi alanlarınızı keşfederken yaygın olarak kullanılan envanterleri (örneğin Holland’ın Mesleki İlgi Envanterini) tercih edebilirsiniz.

Kişilik: Kendinizle ve başkalarıyla kurduğunuz ilişkilerdeki tutarlı davranış kalıpları kişilik özelliklerinizi oluşturur. Temel kişilik özellikleri şunlardır: dışadönüklük- içedönüklük, uyumluluk, sorumluluk bilinci, duygusal kararlılık ve deneyime açıklık. Kişilik özellikleriniz kariyerinizle ilgili doğru kararlar vermenizde önem taşıyan bir diğer unsurdur.  Çünkü belirli kişilik özellikleri, belirli mesleklere ve çalışma ortamlarına diğerlerine kıyasla daha uygundur. Kişilik özelliklerinizle ilgili değerlendirme yaparken sık kullanılan kişilik testlerinden (Büyük Beşli Kişilik Testi, Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri) destek alabilirsiniz.

2) Kariyer Fırsatlarını Araştır:

Kariyer yolunuzu planlarken, kendi özelliklerinizin farkına vardıktan sonra, iş dünyasındaki kariyer fırsatlarını araştırmanız gereklidir. Tercih etmek istediğiniz ya da eğitimini almakta olduğunuz mesleki alandaki iş eğilimlerini öğrenmeniz sizi bir adım ileri taşıyacaktır. İlgilendiğiniz kariyer alanında meydana gelen güncel gelişmeler, mevcut ve öngörülen işgücü piyasası talepleri, istihdam edilmeniz için gerekli eğitim, deneyim, sertifikalar vb. özellikleri araştırmalısınız. 

3) Karar ver & Planlama Yap:

Kişilik özelliklerinizi ve yönelmek istediğiniz alandaki kariyer fırsatlarını analiz ettikten sonra, sahip olduğunuz imkanları değerlendirmeli ve kariyer hedeflerinizi belirlemelisiniz. Bu noktada kendinize aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:

• Nerede olmak istiyorum, şimdi neredeyim?
• Güçlü yönlerim ve kaynaklarım neler? Bunlar beni hedeflerime ulaştırabilir mi?
• Hedeflerime ulaşmamı engelleyen zayıf yönlerim neler? Bu yönlerimi nasıl geliştirebilirim?
• Hedefime ulaşmamı kısıtlayan dış engeller neler? Bu engelleri aşmak için kimlerden yardım alabilirim?

Yukarıdaki sorulara yönelik cevaplarınıza göre hedeflerinizle ilgili kararlarınızı vermeli ve gerekli adımlar için planlamalar yapmalısınız.

4) Planlarını Uygula:

Bu aşamada, önceki aşamalarda elde ettiğiniz bilgileri birleştirerek harekete geçmeniz beklenir. Kendinizle, parçası olmak istediğiniz iş hayatıyla ve hedeflerinizle ilgili bilgilerinize dayanarak gerekli hamleleri yapmalısınız. Örneğin gerekli becerileri kazanmak için eğitim ve sertifikalar alabilirsiniz. Yüksek lisans yapabilir, etkili ön yazı ve özgeçmiş hazırlayarak iş görüşmeleri gerçekleştirebilirsiniz. Kariyer alanınızla ilgili kişilerle iletişime geçerek kendinize zengin bir kariyer ağı oluşturabilirsiniz.

Son olarak, kariyer planlama sürecini belirli durumların değişmesine bağlı olarak tekrarlayabilirsiniz. İlerleyen yıllarda, önem verdiğiniz değerlerdeki ya da çalışma koşullarındaki değişiklikler, kariyer planlama sürecinizi yeniden başlatabilir.